"Bajczary i czarbaje" - nowe-dawne, prawdziwe baśnie



Literackie pasje nierzadko są dzielone przez członków rodziny - dzięki takim właśnie wspólnym zainteresowaniom możemy cieszyć się niezwykłymi opowieściami umieszczonymi w zbiorze o magicznym tytule - "Bajczary i czarbaje". Jak czytamy we wstępie, baśnie te odnalazł, wysłuchał i uwiecznił w formie nagrań Antoni Beksiak, syn Joanny Papuzińskiej, a ona sama - mistrzyni słowa oraz urokliwych opowieści wymarzyła sobie papierową, namacalną ich wersję i pragnienie to zrealizowała!

Dzięki temu możemy zanurzyć się w świat niezwykłych historii, w którym zrozumieć można mowę zwierząt, w studni odkryć dom hojnego pana, niedźwiedzi syn królewny doprowadza do upadku złego króla, a ulubione drzewa gospodarza śpieszą mu na ratunek, gdy potrzebuje on pomocy, zaś wsparcia ubogiemu udziela sam Pan Jezus... Zaskoczą nieraz czytelników pojawiające się w tych baśniach wątki, choć niektóre motywy są z pewnością znane, w nieco innej formie (niezwykła kraina na dnie studni czy Pan Jezus sprawdzający prawdziwe intencje czyichś zachowań).

Zebrane w tym zbiorze baśnie zostały opowiedziane przez ludowych, prawdziwych bajarzy. Szukał ich Antoni Beksiak, a spotkawszy, nagrywał ich opowieści. To niezwykłe doświadczenie zetknąć się z tymi historiami w ich niejako pierwotnych wersjach - opowiedziane gwarą, przesycone emocjami, pozwalające poznać melodię ludowych przyśpiewek - nagrania pozyskane przez inicjatora tej akcji umieszczone zostały na stronie internetowej Fundacji Nowoczesna Polska. Można wsłuchać się w głosy samych bajarzy, poznać (nawet przeczytać) gwarowe opowieści. Gdy porównamy je z literackimi wersjami, docenimy zalety i jednych, i drugich.

Umieszczone na stronie internetowej nagrania to doskonała propozycja dla osób zainteresowanych ludową kulturą, potrafiących wsłuchać się w gwarową opowieść. A najmłodszych ucieszy właśnie ta "prawdziwa książka", "z pięknymi obrazkami" - jak to określiła Joanna Papuzińska. Istotnie urokliwe są te ilustracje! Ich autorka, Anna Łazowska, potrafiła zawrzeć w nich emocje, uczucia, magię, symbolikę opowieści, wieloznaczność ich rozmaitych elementów. 

Z kolei baśnie napisane literacką polszczyzną, zaadaptowane, by trafić do serc i umysłów młodych odbiorców, są frapującymi podróżami do świata, gdzie niewiarygodne staje się prawdziwe, prawa i zasady naszej rzeczywistości zostają zawieszone, bo inna, baśniowa logika bierze górę. A jak to w tego typu tekstach bywa, nie brak i morałów, pouczeń. Dydaktyczny aspekt jest wyraźnie obecny, choć bajarze pragnęli także zaskoczyć widzów, zaciekawić, olśnić. Możemy zatem zawsze liczyć na krzepiące zakończenie: dobro triumfuje, empatia i wielkoduszność zostają nagrodzone, skromność i uczciwość spotyka się z aprobatą, postawa przeciwna zostaje napiętnowana. 

Na podstawie naszych czytelniczych doświadczeń z tą pozycją, mogę ją polecić wszystkim wielbicielom baśni - historie te wywołują szeroki wachlarz emocji, wzruszają i bawią (szczególnie "Jak ognia szukałem" - sowizdrzalska opowieść o spotkaniu ze smokiem i świecie "na opak"). Wciągająca, poruszająca i satysfakcjonująca zakończeniami wpisującymi się w dziecięce poczucie sprawiedliwości lektura - polecamy!

Katarzyna i dziewczynki









"Bajczary i czarbaje"
Autor: Joanna Papuzińska
Ilustrator: Anna Łazowska
Wydawnictwo: Literatura
Oprawa: twarda
Liczba stron: 104
Format: 14,5x20,5 cm
ISBN:  978-83-7672-598-7








Komentarze